productie

1.66:1

Beeldverhouding waarbij het beeld 1,6667 maal zo breed als hoog is, ook wel 'Europees Widescreen' genoemd

3-Perf

Opnamen over 3 i.p.v. de gebruikelijke 4 perforaties bij 35mm film t.b.v. wide screen-kadrering. Levert materiaalbesparing op van 25%

86

'Eighty six' wordt geroepen als een prop van de set af mag, 'deze stoel is eighty six!'; 86 was het nummer van het 'prophok' van de BBC

Aankeiler

Promootje, voorproefje (trailer) van een actualiteitenrubriek

Above-the-line-costs

Productiekosten voor producent, regisseur, scenarioschrijver, maar ook de belangrijke acteurs; i.t.t. Below-the-line-costs

AC

Afko van alternating current, wisselstroom, i.t.t. DC, gelijkstroom

Academy Awards

Officiële naam voor de Oscars

Accountmanager

(commercials) Persoon belast met de contacten tussen klant (merk) en reclamebureau

Achtergrondprojectie

vero. M.b.v. projectie maken van een achtergrond, geheel vervangen door green- en bluescreen keytechniek

A.C.T.

1vero. Anti Comet Tail, schakeling die naijlen in videocamera's beperkt;
2gilde van film- en televisieacteurs

Actie!

Startcommando op de set voor acteurs, figuratie en crew

ACTS

Advanced Communications Technologies and Services, research en development-programma voor de ontwikkeling van telecommunicatie in diverse vormen

Actualrail

Rail in beeldmenger waaruit bronnen actual worden gekozen, ook rode rail of PGM-rail

AD

1Art director;
2(Angelsaksisch) regie-assistent (assistant director)

Aftiteling

Titelrol of -kaarten aan het eind van de film, (niet altijd) in belangrijkheid aflopend; het samenstellen ervan duurt gemiddeld langer dan een kabinetsformatie, maar op de beeldbuis mag het de 30 seconden niet te boven gaan... (zapangst)

Agent

Representant van met name acteurs, modellen, muzikanten en presentatoren, steeds vaker ook van regisseurs en schrijvers

Alan Smithee

Fictieve filmregisseur. Deze naam is bedacht door een producent, die onenigheid had met zijn regisseur over de final cut. De rechter bepaalde dat de regisseur zijn naam van de titels mocht halen. Maar een film zonder regisseur oogt niet. Inmiddels zijn er diverse films geregisseerd door een Alan Smithee. That is the only permissible pseudonym for a director. Nederlandse variant bij Iep! Ellen Smit...

Annecy

Geoniem voor een van de belangrijkste animatiefilmfestivals ter wereld in Annecy, jaarlijks begin juni

Art director

1Persoon belast met vormgeving en aankleding van de set, de uitvoerder van de production-designer of visual consultant;
2(commercials) vormgever van een reclamecampagne, werkzaam voor het reclamebureau

Associate producer

Assistent van de producer, meestal belast met administratieve zaken. In de film 'State and Main' van David Mamet komt op de vraag "What's an associate producer credit?" het volgende antwoord: "It's what you give your secretary in stead of a raise"

AV

1videolijningang op TV;
2afkorting voor audiovisueel

Bank

1Geheugenopslag;
2instelling die primair niet geïnteresseerd is in de filmindustrie, indertijd m.u.v. Slavenburg > Credit Lyonnais

Beeld en Geluid Awards

Televisievakprijs uitgereikt door Beeld en Geluid voor tv-programma's, concepten, acteurs en tv-persoonlijkheden, alsmede een oeuvreprijs

Beer

Berlijnse filmprijs in de uitvoeringen goud, zilver, brons of glas

Below-the-line-costs

Productiekosten voor crew, materialen en de minder belangrijke acteurs; i.t.t. Above-the-line-costs

B-film

Door de grote studio's in een Double Bill uitgebrachte genre-film. Hoewel -vaak gedacht- niet per se low budget of kwalitatief minderwaardig!

Billing block

Het gedeelte met credits op een filmposter of op het einde van een trailer

Binger Filmlab

Op internationale fimmakers gericht ontwikkelingsinstituut voor filmprojecten in Amsterdam

Biopic

Film die het leven van een bekend persoon toont

Bioscoopbond

Voorloper van de NFC, toen officieel Nederlandse Bioscoop Bond

Blauwtje

Op de set uitgedeeld gekleurd inlegvel met (ten opzichte van het shootingscript) gewijzigde scène(s), ook wel pinky (afhankelijk van de papierkleur)

Blockbuster

Commercieel extreem succesvolle film > kaskraker

Blooper

Mislukte opname, waar alleen nog om te lachen valt

B.N.-er

Bekende Nederlander, who's that guy next to Dave?

B.O.

Buitenopname (bij televisie, i.t.t. studio-opname)

Boek

Film die nog niet af is

Boekverfilming

Film gemaakt op basis van een bestaand boek

Box office

1Letterlijk: kassahokje in een bioscoop;
2bruto opbrengst van een film (dat wat een film gedaan heeft 'aan de box office')

Breakdown

Uitwerking van het scenario op productionele aspecten

Breakdownvergadering

Bijeenkomst van heads of department naar aanleiding van de breakdown

BUMA-Stemra

Bureau voor Muziekauteursrechten, (ook voor andere auteursrecht-hebbenden)

Bureau, het

(commercials) Het reclamebureau, bedenkers en uitvoerders van een reclamecampagne

Bijltjesdag

Dag waarop de recenties in de dagbladen verschijnen, t.w. donderdag

Callsheet

Dagelijkse productie-agenda t.b.v. medewerkers

Caption

(Naam-)titel

Cast

Acteurs en actrices in een productie

Casting

Het samenstellen van de cast

Casting couch

Meubelstuk in de kamer van de producent, waarop de carrière van een actrice kan beginnen

Casting director

Samensteller -i.s.w. met producent en regisseur- van de cast

Catering

Voedsel- en drankverzorging tijdens shooting

César

Franse filmprijs, uitgegeven door de Académie des Arts et Techniques du Cinema

Champagneklap

Slatenummers als 111-1, 222-2, e.v., die aanleiding zijn voor enige feestelijkheid; > ook Schnapps-Klappe

Cinetone Studio

Filmstudio aan de Duivendrechtse kade in Amsterdam, opgericht in 1933, compleet met lab, geluidstudio's, enz.

Clearen

Het regelen van overeenkomsten voor het gebruik van bestaand beeld- en geluidsmateriaal, vaak muziek

Clip

1Muziekpromotiefilmpje;
2gedigitaliseerd film- of videofragment (NLE)

CoBO

Coproductiefonds Binnenlandse Omroep

CoBO-extra

Extra bijdrage die mogelijk is indien NFF gelijkwaardig participeert en het gaat om documentaires met een budget hoger dan € 226.890 en speelfilms met een budget hoger dan € 907.560

Commercial

Kort reclamefilmpje, ook spot(je)

Compilatiefilm

Film samengesteld uit fragmenten van andere films

Coproductie

Samenwerking met andere producent(en), eventueel uit een ander land, bij een productie

Copyright

Recht van verspreiding en/of vermenigvuldiging. Gesymboliseerd door het © -teken, voorzien van een jaartal -veelal- in Griekse cijfers en de naam van de rechthebbende

Corporate image-filmpje

Chique, indirecte produkt-reclame in filmpje van 8 à 10 minuten, bedoeld voor intern gebruik en voor bedrijfsrelaties

Crawltitel

Horizontaal lopende titelrol (meestal van rechts naar links)

Creatieven

(commercials) De copywriter en de art director, samen verantwoordelijk voor vorm en inhoud van een reclamecampagne: 'de creatieven'

Credit

Titel van medewerker in de titelsequentie of aftiteling

Credits

Lijst van medewerkers aan productie

Crew

Alle medewerkers 'achter de camera', de opnameploeg

Cross media

Het geschikt maken van beeld en geluid voor toepassing in verschillende media, van mobieltje tot HDTV, maar ook drukwerk, internet, etc.

CV-constructie

Financieringsconstructie met voortdurend wisselende spelregels, waarmee door rijke beleggers, als participanten in een commanditaire vennootschap, vrijwel risicoloos en met significant belastingvoordeel in filmproducties kon worden geïnvesteerd

CV-film

Filmproductie, gefinancierd door middel van de CV-constructie

Dagrapport

Rapport van een draaidag

Deadline

Datum waarop een productie klaar zou moeten zijn

Delivery items

Door distributeurs en/of sales agents gespecificeerde op te leveren materialen

Delivery requirements

Opleveringseisen van een distributeur of sales agent

DGF

Distributie Garantie Fonds (allang ter ziele)

Docudrama

Gedramatiseerde vertelling van een documentair onderwerp

Docusoap

Documentaire waarbij de principes van een soap worden gehanteerd, zonder de documentaire-uitgangspunten te verliezen, rekening houdend met reclameblokken

Doekgemiddelde

Opbrengst van een film, berekend per uitstaande kopie, > screen average

Dommelsch effect

Herhaald mechanisch zoomeffect, begeleid door het geluid van een autofocus, zoals gebruikt in een commercial voor Dommelsch bier

Doorpas

Het passen en aanpassen van kostuums door en op acteurs

Draaidag

Filmopnamedag

Draaien

Opnemen met een filmcamera, schieten

Draaiplan

Productieschema van opnameperiode

Draai-ratio

Shooting-ratio, verhouding tussen de uiteindelijke lengte van een film en de hoeveelheid opgenomen materiaal

Drehschluss

Einde van de opnameperiode (beperkte * en totale *), ook wrap

Edelfigurant

1In vele films en spotjes gebruikte figurant;
2figurant met tekst

EFP

Electronic Field Production, t.v.-camera's op locatie

Eighty six

'Eighty six' wordt geroepen als een prop van de set af mag, 'deze stoel is eighty six!'; 86 was het nummer van het 'prophok' van de BBC

Emmy (award)

Jaarlijkse prijzen van de Academy of Television Arts & Sciences

ENG

Electronic News Gathering, het vergaren van nieuws met behulp van een videocamera

European Film Academy

In 1989 door o.a. Ingmar Bergman opgericht instituut (aanvankelijk onder de naam European Cinema Society) ter belangenbehartiging van de Europese film

European Film Awards

Jaarlijkse filmprijzen van de European Film Academy

Executive producer

Degene die alle creatieve en financiële elementen bij het maken van een film of tv-programma samenbrengt, hoofd van de productie. Eng. voor uitvoerend producent, al is de uitvoerend producent in NL meestal line producer

Extra's

> Figuratie

Eye Film Institute Netherlands

Opvolger van Holland Film Promotion, instituut om de Nederlandse film wereldwijd op de kaart te zetten

Fake-documentaire

Speelfilm die zich voordoet als documentaire, > mockumentary. [Eerste Nederlandse * uit 1972: 'Rudy Schokker huilt niet meer' van Pieter Verhoeff en Gerben Hellinga]

Featurette

Mix van trailer en documentaire over de fabricage van een bepaalde speelfilm, vgl. 'Making of .....'

FFOA

First Frame Of Action, eerste beeld of geluid (van een akte of tape)

FIA

vero. Filminvesteringsaftrek, kantoor dat bemiddelt in CV-constructies

Field

1Beelddoorsnede, met breedte gemeten in inches;
2raster, half beeld (312,5 beeldlijnen in PAL), er is een even en een oneven field; 3. locatie (in: Field Production)

Figuratie

Ondergeschikte rollen zonder dialoog, ook extra's

Filmcommissioner

Persoon, die een producent behulpzaam is bij het zoeken naar locaties, studio's, technische ondersteuning, cast, crew, enz. [in 2010 was Den Haag de eerste stad in NL die een vaste * aanstelde]

Filmcriticus

Persoon waarover veel filmmakers -volgens filmcriticus Coen van Zwol- als volgt denken: Gisteren een persvoorstelling van Un Autre Homme, en je vreest het ergste. Filmmakers moeten critici haten, sterker nog, horen ze te haten. Dan heb je twee jaar van je leven opgegeven en al je liefde gestopt in een film. Dan komen die marginale, slecht geklede types de persvoorstelling binnen met hun gratis kopje cappuchino, kijken met stenen gezichten toe, proppen de persmap in de tas en fileren diezelfde middag voor het avondeten je werk nog even in 400 woorden. Twee jaar van jouw leven, twee uur van het hunne.

Film-CV

> CV-constructie

Filmkrant, De

Al weer 30 jaar dé gratis (onafhankelijke) krant over film voor publiek en makers

FIPA

1Festival International des Programmes Audiovisuelles, jaarlijks internationaal televisiefestival in Biarritz, Frankrijk;
2FIPA d'Or, FIPA d'Argent, filmprijzen op het FIPA

First billing

Contractuele bepaling dat een acteur als eerste lid van de cast genoemd wordt in titels en publiciteitsmaterialen

Fitting-fee

Pas-loon voor een acteur

Footage

Hoeveelheid opgenomen filmmateriaal in voeten

Format

1Technische beschrijving (standaardisatie) van een videoregistratiesysteem;
2idee voor (serie)programma

FPI

Film Producers Indemnity, uitvalsverzekering op belangrijke cast- of crewleden

Gaffer

Chef belichter

GBO

Gross Box Office, bruto omzet (van een uitgebrachte film)

Gebruiksmoment

Sponsormoment, waarop een product zichtbaar in beeld gebruikt wordt

Generiek

(Vlaams) Titelsequentie

Geruchtenmachine

Rubriek met nieuws uit de wandelgangen in de Filmkrant

Gofer

Manusje van alles (van: 'Go for')

Goose chase

Tijdrovende opdracht, verstrekt aan iemand die bezig, dan wel uit de buurt (van de set) gehouden dient te worden

Gouden Beeld

Televisieprijs, uitgereikt in diverse categorieën door de Stichting Nederlands Academy Awards tot in 2006, opgevolgd door de Beeld en Geluid Awards

Gouden Beer

Filmprijs op het festival van Berlijn

Gouden Kalf

Filmprijs op het Nederlands Film Festival te Utrecht

Gouden Leeuw

Filmprijs op het festival van Venetië

Gouden Loeki

Jaarlijkse publieksprijs voor de beste commercial

Gouden Pegbar

Filmprijs op het Holland Animatie Filmfestival (HAFF)

HAFF

Holland Animation Film Festival, iedere twee jaar gehouden internationaal animatie festival te Utrecht. Sinds 2008 een jaarlijks festival

Handprops

Kleine requisieten, zoals asbakken, kopjes, enz.

Head-of-department

Leidinggevende aan een der filmdisciplines (director of photography, regisseur, production designer, filmeditor, etc.)

HMG

Holland Media Groep, maatschappij die de tv-zenders RTL-4 en -5 en Yorin exploiteert, alsmede de radiostations RTL-FM en Yorin-FM, in 2004 naamsverandering in RTL Nederland

Hokker(tje)

Stapelbaar houten kistje om acteurs, de cameraman of voorwerpen op te zetten, ook applebox, riser of pancakes

Holding

Plaats op of in de buurt van de filmset, waar de productieleiding haar intrek heeft genomen en meestal de make-up is gehuisvest.

Hyphen

Persoon met een dubbelfunktie, zoals clapper-loader of script-continuïteit

Ident

1Bewegend logo (van bijv. een omroep)
2indexbeschrijving op een videotape, >slate

IDFA

International Documentary Filmfestival Amsterdam, jaarlijks (eind november gehouden) documentairefestival

IFFR

International Film Festival Rotterdam, dat jaarlijks eind januari plaatsvindt

Infomercial

Commercieel informatief filmpje

Instartje

Kort filmpje, van tape of disk, dat tijdens een praatprogramma op het juiste moment kan worden ingestart; vgl. item

Intendant

Van Dale: ambtenaar belast met het beheer van huishoudelijke aangelegenheden; iemand uit de filmwereld die bij het Filmfonds is aangesteld voor het persoonlijk ontwikkelen, initiëren en begeleiden van de treatment- en scenariofase(s) van speelfilms, zowel kunstzinnige (kunstzinnige intendant) als commerciële (commerciële intendant) films

Interactieve Film

Filmvertelling waarbij de kijker wendingen in het verhaal kan kiezen, als een soort videospelletje. Zal nooit wat worden

IP

1Intermediate Positive, laaggevoelig (3 ASA) printmateriaal met oranje basis (> A.C.M.), dient als (safety)master;
2Information et Publicité, de reclameverkoopmaatschappij van RTL Nederland

I.T.

1Internationales Tonband, Duitse benaming voor M&E-band;
2International Track, Eng. benaming voor M&E-band (hoewel Amerikanen weer spreken van M&E-track)

Item

Reportage, kort audiovisueel (nieuws-) verslag, voorafgegaan en gevolgd door studiopresentatie, > ook instartje

Kalf (Gouden)

Nederlandse Oscar; tevens benaming voor topprestatie ('Een Kalfschnitt'), ook wel 'Nipkovje' (in omroepkringen)

Kapstok

Aanleiding van aktualiteiten-item

Kaskraker

Commercieel extreem succescolle film, > blockbuster

Klapvee

Mensen die regelmatig voor hun plezier Aalsmeer bezoeken

Kloon

Digitale kopie zonder kwaliteitsverlies

KNF

Kring van Nederlandse Filmjournalisten

Knijpen

1(geluid) Hoge tonen weghalen c.q. verzwakken;
2(beeld) diafragma een of meer stops dichtdraaien;
3* op het budget

Koptitels

Titelblok aan het begin van een film met de titel en de voornaamste credits

Krimi

Politieserie of -film

Kijkcijferkanon

Persoon die in zijn/haar eentje voor hoge kijkcijfers zorgt

Leader

1Aanloopstrook voor film voorzien van startmarkeringen en aftelcijfers, startleader;
2vast programmabegin;
3gekleurd aan- of uitloop-filmmateriaal

Levelen

1Op niveau brengen van een geluidsignaal;
2op gelijke hoogte brengen van een ondergrond t.b.v. rails;
3onenigheid binnen de operationele medewerkers uitpraten

Lift

1Verticale camerabeweging;
2mechanisme in voorloopkast van ontwikkelmachine, dat laborant gelegenheid geeft nieuwe rol aan te zetten. Met alarmbel als lift te hoog stijgt;
3verwijderen van beeld en/of geluid uit een sequence, waarmee een gelijke lengte zwart resp. stilte overblijft;
4signaalversterking, boost;
5'De *', eerste succesvolle Nederlandse horrorfilm (Dick Maas, 1983). [Eerdere Nederlandse horrorfilms waren De Spooktrein (1939) en Bloedverwanten (1977)]

Limbo

Naadloze rondhorizon

Line producer

Persoon direct onder de uitvoerend producent, zonder financiële eindverantwoordelijkheid. Als een buitenlandse producent in Nederland een deel van zijn film wil opnemen, dan heeft hij hier een line producer

Line-up

1Serie testsignalen (kleurenbalk en piep) voorafgaande aan een AV-productie, gebruikt voor inregelen apparatuur;
2lijst met acteurs of muzikanten

LIRA

Stichting Literaire Rechten Auteurs

Locatie

Opnameplek buiten de studio, > ook field of B.O.

Locatiemanager

Persoon belast met het vinden van de geschikte filmlocaties en die tevens de contacten legt met de rechthebbenden

Locatiescout

Persoon belast met het vinden van de geschikte filmlocaties

Loeki

Leeuwtje (van Toonder) dat met humoristisch bedoelde acties [de overgangen binnen] het STER-blok trachtte te versoepelen; Gouden *, prijs voor beste commercial

Logboekgegevens

Lijst met informatie over o.a. gebruikte muziek, beeldformaat, drager, lengte, eerste en laatste woorden, etc

Low budget

Te weinig geld, vgl. No-budget

Luijkenstraat, Jan

Geoniem voor Nederlands Fonds voor de Film

Main titles

Openingstitels van een film, koptitels

Making of ...

Documentaire over een filmproductie als extraatje op DVD of voor YouTube, ook featurette

Mannetje

1Stekker, i.t.t. vrouwtje;
2boekhouder

Media Desk

Informatie- en adviescentrum voor Europese fondsen

MFN

Most Favored Nations, clausule bij het clearen van muziekrechten, die erop neer komt dat een partij een evenzohoge vergoeding ontvangt als de bestbetaalde andere partij

Mike flag

Weinig bescheiden onelegante reclameuiting d.m.v. kunststof blokje om interviewmicrofoon

Minimal Movie

Filmproductiemethode, waarbij cast en crew voor niks werken; vgl. low budget en no budget

Miniserie

Televisieserie met een (zeer) beperkt aantal afleveringen

Miscast

Slecht gekozen acteur

Mockumentary

Speelfilm vermomd als documentaire, > fake-documentaire. In Nederland was 'Rudy Schokker huilt niet meer' (scenario Gerben Hellinga, regie Pieter Verhoeff) uit 1972 de eerste mockumentary.

Moodboard

Visuele presentatie, meestal op basis van bestaande foto's, bedoeld als stijlimpressie bij het pitchen van een project

Music cuesheet

Buma/Stemra-formulier waarop moet worden ingevuld hoeveel van welk muziekstuk van welke componist en van welke uitvoerende muzikanten is gebruikt in een film of tv-programma

Muzak

Uitgever van stockmuziek, inmiddels verzamelnaam voor nietszeggende achtergrond- en stemmingsmuziek, ook behang of liftmuziek

Negatiefverzekering

Productie-ongevallen-verzekering voor camera-apparatuur en opnamemateriaal

Negative cost

Kosten van een filmproductie tot aan het gerede (inter-)negatief, dus zonder de kosten van kopieën, promotie en distributie

NFC

Nederlandse Federatie voor de Cinematografie (voorheen Nederlandse Bioscoop Bond), min of meer dode federatie van NVB, NVF en NVS

NFF

1Nederlands Film Festival, voorheen Nederlandse Filmdagen, jaarlijks in september gehouden te Utrecht;
2Nederlands Fonds voor de Film, fonds dat overheidssubsidies op altijd discutabele wijze doorsluist naar filmmakers; ook Jan Luijkenstraat

NFTVM

vero. Vereniging van Nieuwe Nederlandse Film- en Televisiemakers, ook wel Club van Werkloze Filmmakers, of de Vereniging-met-de-lange-naam, tegenwoordig Vers

NIBG

Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, het archief van de publieke omroep

NICAM

1Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media, de 'kijkwijzer'-club van tv, bioscoop, video- en dvd-distributeurs;
2naam voor modulatie van stereogeluid bij uitzendingen van de Britse tv

Nightshoot

Draainacht, vgl. draaidag. (Let op: tijdcode 12 uur verzetten!)

Nipkovschijf

Jaarlijkse persprijs voor beste Nederlandse tv-productie, vernoemd naar de voorloper van de tv

No-budget

Hélémáál geen geld, vgl. low budget en Minimal Movie

Nouvelle Violence

Opleving van (meestal koelbloedige) geweldsfilms begin jaren '90, waarin het geweld zelf vaak als stoer en (zwart-)komisch verhaalelement wordt gebruikt

NVS

Nederlandse Vereniging van Speelfilmproducenten

Openingstitels

De titels aan het begin van de film, main title sequence, koptitels

Opnameleider

1Verantwoordelijk voor de dagplanning van de shoot en het halen van die planning;
2(Vlaams) combinatie van locatiemanager en koffie-cateraar;
3(tv) floormanager

Optiteling

Onofficiële -maar helaas zeer gangbare- term voor openingstitels

O.T.P.

Vereniging van Onafhankelijke Televisie Producenten

Overdraaien

1Opnieuw opnemen, reshoot;
2opnemen met hogere snelheid dan projectiesnelheid, overcrank(ing)

Overhead

Dat deel op een productiebegroting dat is bedoeld ter dekking van de kosten van het productiekantoor

P&A

Prints and advertising, verzamelnaam voor alles wat met distributie en marketing te maken heeft, zoals de kopieën (prints) van de film, de posters, advertenties, interviews en benaderen van recensenten van dag- en weekbladen, etc.

Palme d'Or

Gouden Palm, hoofdprijs te behalen in Cannes

Parkinsonfilm

Film waarbij tijdens de opnamen of in de nabewerking bewust beweging is toegevoegd, ook wel zeeziektefilms genoemd, b.v. 'Breaking the Waves'; ook Parki-cam

Pats-boem-kledder

Visueel en auditief geweld, bij voorkeur in hoog tempo

Pauschalbedrag

All-in-bedrag (maar excl. BTW)

Pick-up-shoot

Extra draaidag(en) in de montagefase, meestal om inserts te draaien, vgl. reshoot

Picture Negative Report

Lijst per dag van gedraaide shots en takes met rol- en cassettenummers, en print/hold-aanwijzigingen; ook camerarapport

Pilot

Proeffragment of proefaflevering van serie

Pitch

1Toonhoogte(verandering);
2kleine snelheidsverandering bij tape of plaat;
3afstand tussen perforatiegaatjes, b.v. short pitch;
4maat en vorm van de perforatiegaatjes, > Bell & Howell-perforatie en Kodak-Standaard-perforatie;
5Pitchen: poging een filmidee te verkopen binnen een verzamelde groep potentiële kopers en producenten

Platina Film

Prijs, analoog aan dergelijke prijzen in de muziekindustrie, voor een Nederlandse film die meer dan 400.000 bezoekers heeft getrokken

Postproduction supervisor

Productieleider, belast met de coördinatie van de postproductie

PPM

1Pre-production Meeting, kennismakingsbijeenkomst voor crew;
2Piek Program Meter, piekmeter (peakmeter) met LEDs of gasbuis

Preview

1Voorkijkje/voorvertoning van een voltooid produkt;
2vooraf bekijken van een videolas, zonder 'm daadwerkelijk te maken

Producent

Productiebaas, ook producer, algeheel eindverantwoordelijke; rapporteert aan financiers, subsidieverstrekkers en eventueel coproducenten.

Producer

Hoofd productie, in NL meestal producent

Producer's cut

Montageversie van producent, i.t.t. directors cut

Productiebord

Bord met strippen, waarop de breakdown-gegevens, t.b.v. productieplanning

Productie-indiaan

Productie-chauffeur, ook gofer of runner

Productieleider

Persoon belast met de voorbereiding en de organisatie van de opnamen en verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken op de set en voor aan de opnameperiode gerelateerde kosten; rapporteert aan de uitvoerend producent

Production designer

Ontwerper/verantwoordelijke van/voor alles wat in beeld komt, > art director

Production store

Verzamelnaam in begroting voor alle losse kleine spullen zoals gaffertape, wasknijpers, schrijfmaterialen, dulling spray, etc.

Production value

Zichtbare productiewaarde van een shot

Promootje

Voorproefje van een actualiteitenrubriek, ook aankeiler

Q&A

Questions and Answers,
1mogelijkheid voor publiek om na een filmvoorstelling cast- en/of crewleden vragen te stellen;
2persconferentie

Quitclaim

Vrijwaring van rechten. Meestal voor mensen die incidenteel in beeld verschijnen

R.A.S.

Recruited Audience Screening, testvertoning voor en onderzoek onder daartoe uitgenodigd publiek van leken,vgl. viewing

Ratio

Verhouding. Gebruikt voor licht/tegenlicht, breedte-hoogte of opgenomen materiaal versus lengte van de uiteindelijke film, etc

Reality-tv

Tv-registratiesoort veelal gekenmerkt door gebrek aan spectaculaire gebeurtenissen, meestal binnen een dag opgenomen in een arena waarin spektakel wel kon worden verwacht

Recce

Locatiebezoek met de technische crew, ook wel 'technical recce'

Recoupmentschema

Schema waarin staat volgens welke verdeelsleutel op welk moment, welke financier zijn geld terug krijgt

Re-edit

Hermontage (commercials)

Registratie

Video-opname

Release

Uitbreng (van een film)

Remake

Opnieuw produceren van een (succes-)film

Reminder

Tweede deel van een tweelingspot, samenvatting van het eerste deel

Repeat fee

Honorarium n.a.v. een herhalingsvertoning

Reportage

Audiovisueel (nieuws-) verslag, item

Requisieten

(Grotere) voorwerpen ter aankleding van het decor, vgl. props

Reshoot

1Opnieuw opnemen, overdraaien;
2extra draaidag of -periode

Rigger

Persoon die alles op de set wat maar opgehangen moet worden ophangt, zoals lampen, kabels, etc.

RMF

Rotterdams Media Fonds

Roadmovie

Film waarin de hoofdpersonages zowel fysiek als mentaal op weg zijn en daarbij met zichzelf worden geconfronteerd en de plaats van bestemming bij voorkeur gelouterd bereiken

Rotterdam

Informeel geoniem voor
1RMF;
2IFFR

RTL Nederland

Opvolger van Holland Media Group

RTV producer

(commercials) Producer, werkzaam in opdracht van bureau, als tussenpersoon tussen reclamebureau en filmproductiemaatschappij

Runner

Productie-chauffeur, ook gofer of productie-indiaan

SABAM

Belgische BUMA/STEMRA

Sales agent

Internationale filmverkoper

Scenario

Filmverhaal waarin de handelingen en de gesproken dialoog van de personages nauwkeurig en gedetailleerd zijn vastgelegd

Schnapps-Klappe

Low budget-champagneklap

Score

Gecomponeerde muziek voor een film

Screen average

Opbrengst van een film, berekend per uitstaande kopie, > doekgemiddelde

Screening

Filmvertoning voor select gezelschap of testpubliek, vgl. R.A.S.

Screentest

Beeld- acteertest van personen, gefilmde auditie, onderdeel van de casting

Séjour

Dagvergoeding voor onkosten

Second unit

Tweede filmploeg (meestal zonder eigen geluidsman), meestal ingezet bij dure scènes of shots

Sequel

Film waarin personage(s) uit een eerdere film worden gebruikt; films met een II of III achter de titel

Sessie

Tijdsmaat voor orkestmusici

Set

Plaats van opname, interieur of exterieur

Setdresser

Persoon belast met de aankleding van het decor

Setfotograaf

Fotograaf met een uitgebreidere taak dan de stillfotograaf, om naast stills ook foto's te maken van de set, werkfoto's

Shemp

Figurant waarvan het gezicht niet in beeld komt. [Genoemd naar Shemp Howard, die 'onzichtbaar' figureerde in films van de Three Stooges]

Shooting

Filmopnameperiode, ook wel afgekort tot 'de shoot'

Shooting-ratio

Verhouding tussen de uiteindelijke lengte van een film (screentime) en de hoeveelheid opgenomen materiaal

Showreel

Audiovisuele vorm van (hoogtepunten uit) een curriculum vitae

Single play

TV-drama met op zichzelf staand plot van 25-50 minuten (i.t.t. serie)

Sitcom

Type televisiekomedie, waarin een vast ensemble van personages in verschillende komisch bedoelde situaties terecht komt (goedkoop, want meestal slechts een enkele locatie)

SKO

Stichting Kijkonderzoek, verantwoordelijk voor de kijkcijfers

SKOP

Samenwerkingsverband van Onafhankelijke Film- en TV-Producenten, inmiddels terziele

Slapstick

Komedievorm waarbij de humor voortkomt uit fysieke interacties, veelal gepaard met overdrijving van (uiteindelijk onschadelijk) geweld jegens personen. Vernoemd naar een apparaat dat clowns gebruiken: twee platen die hard tegen elkaar klappen als op iemands achterwerk wordt gemept

Sleeper

Relatief onbekende film die een veel groter succes blijkt dan men had ingeschat

SNG

1Satellite News Gathering, satelliet up-link-systemen gebruikt door journaalploegen om snel verbinding te maken;
2projectfile voor Steinberg MIDI-songs; 3. Studio Nieuwe Gronden

Soapie

Acteur/actrice bekend geworden door rol in een soap

Soap (opera)

Van oorsprong dagelijks overdag uitgezonden low-budget drama. Vanwege de doelgroep indertijd veelal gesponsord door zeepfabrikanten zoals Procter & Gamble. Tegenwoordig aanduiding voor goedkoop gemaakt, populair, dagelijks boeketreeksdrama

Soortelijk gewicht

(van een item): Relevantie-niveau

Sounddesign

1Geluidsbeeld van een film; een coherente -het beeld aanvullende- mix van sferen, specifieke effecten en muziek, bedacht door een sounddesigner;
2special sound design is het maken van specifieke, niet bestaande geluiden (zoals voetstappen van een dinosaurus, ruimteschepen en -oorlogen)

Sponsormoment

Moment in scène waarop een product wordt getoond, gebruikt of uitgelegd (afhankelijk van de overeenkomst met de sponsor)

Spot

1Lichtbron, die smalle lichtbundel produceert;
2kort reclamefilmpje, commercial

Springer

1Hinderlijke dan wel opvallende schnitt;
2hinderlijke, opvallende presentator, voornaam Jerry

Stand-upper

Kort filmpje, waarin presentator op locatie de kijkers warm maakt voor zijn onderwerp, vgl. promootje, aankeiler

STEMRA

Stichting tot Exploitatie Mechanische Rechten der Auteurs, > BUMA-Stemra

Stifo

Stimuleringsfonds voor Nederlandse Culturele Omroepproducties, tegenwoordig kortweg Mediafonds geheten

Still

Foto van situatie, zoals die ook in de film voorkomt

Stillfotograaf

Fotograaf van stills, vgl. setfotograaf. [De stillfotgraaf werkt met een een geblimpte camera, flitst nooit, stoort dus niet de filmopname]

Stockmuziek

Muziek uit archief, ook library music

Stores

Middelen die worden aangeschaft voor een productie en daar volledig gebruikt worden, zoals batterijen, gaffertape, cameratape, DVD's etc.

Styling

Aankleding van decor

Subliminal image

Hype uit de jaren '50 toen werd geloofd in dit wonder: een enkel beeldje van b.v. een colaflesje gemonteerd in een bestaande film, die het consumptiegedrag in de pauze positief zou beïnvloeden. Het is niet alleen nooit bewezen, maar zelfs verboden

Super

(commercials) Verzamelnaam voor vormgegeven tekst, logo's en graphics in beeld, afkorting van super impose

Swiebertje-effect

Het verschijnsel dat een een acteur (/m/v) een leven lang kan worden geassocieerd met één enkele overbekende rol, en derhalve nauwelijks meer iets anders te spelen krijgt; vernoemd naar Joop Doderer, die twintig jaar lang op televisie te zien was in de titelrol van de tv-serie Swiebertje, > ook typecasting

Tag-on

Korte vervolgcommercial binnen zelfde reclameblok

Talent

(VS/commercials) Acteur, actrice of model

Teaser

1Prikkelende aankondiging van komend programma;
2lang tevoren uitgebrachte promotiespot voor een speelfilm (teaser-trailer), vgl. trailer

Telefilm

Naam voor in opdracht van en speciaal voor televisie gemaakte lange speelfilms met een beperkt budget

Tiger Award

IFFR-prijs

Titelrol

1Rol van de hoofdpersoon, waar de film naar vernoemd is (Abel, Abeltje, enz.);
2vero. rol van zwart papier met credits, om roltitel mee te maken

Trailer

Voorproefje van binnenkort te vertonen film. (Vroeger zaten trailers aan het eind van de voorstelling, vandaar de naam)

Treatment reader

Amerikaanse studiofunctionaris, die de hele dag pockets leest en daarvan een verslagje maakt voor de bonzen. Van enkele treatments wordt een synopsis gemaakt om te kunnen bepalen of ze er een dure scenarist op gaan zetten

Typecasting

Clichématig invullen van rollen

Uitslaapdag

Ingeplande dag vrij tussen nightshoots en 'gewone' draaidagen

Uitvoerend producent (UP)

Ook wel line producer genoemd.
1Productieleider uit groter kantoor belast me de gehele productie (van pre- tot en met postproductie), draagt verantwoordelijkheid voor alle below-the-line kosten; rapporteert aan producent;
2bureau-productieleider, ook executive producer

UP

Uitvoerend producent

Utrecht

Gangbaar geoniem voor het Nederlands Filmfestival, dat jaarlijks eind september plaatsvindt

VAP

Vereniging van Audiovisuele Communicatiebureaus en Professionals, waarschijnlijk ter ziele

VCP

Vereniging der Verenigde Commercial Producenten

Vedra

Vereniging van Film- en Televisiedramaturgen

Verjoopen

Het publiek door middel van een dialoog nog even uitleggen wat ook weer het precieze centrale conflict is, genoemd naar een groot Nederlands televisieproducent

Versoaping

Neiging van producenten en regisseurs om populaire televisie-acteurs te casten

Vertaalkopie

Kopie met tijdcode (VITC) voor vertalers en ondertitelaars

Vertrossing

Populariseringsproces bij de publieke omroep

VEVAM

Vereniging ter Exploitatie van Vertoningsrechten op Audiovisueel Materiaal

Viewing

Vertoning voor geselecteerd publiek, vgl. R.A.S.

Vinager syndrome

Azijnlucht van slecht opgeslagen acetaatfilm (ook perfotape) -onder invloed van ijzer als katalysator-, ruikt niet best...

Vingerinstituut

Koosnaam voor het Binger Filmlab, v/h het Maurits Binger Filminstituut

Visie

(Vlaams) vertoning van een film, meestal voor select publiek, viewing

Visual consultant

> Art director

Vleesfilm

Bijnaam voor live-actionfilms (onder animatiefilmmakers)

Vloer

Dat gedeelte van de studio waar de actie plaatsvindt (tv)

Voorcredit

Credit aan het begin van de film, bij de main titles

Voxpop

De stem des volks, straatinterviews

Werkfoto

Foto met crewleden

Werktitel

Voorlopige titel of afkorting van definitieve titel

Whodunit

Genre dat zijn spanning voornamelijk moet hebben van de vraag wie de dader is

Wisselgeld

Scène, fragment of element in de montage, waarvan je weet dat het niet goed is, maar dat blijft zitten voor een viewing met een opdrachtgever, producent, dramaturg, eindredacteur of festivaldirectrice om te zorgen dat hun kritiek zich daarop zal richten en niet op iets anders; afleidingsmanoeuvre. Voornaamste risico is dat iedereen het geweldig kan blijken te vinden.

Wrangler

Eigenaar van een dier, die heeft gemeld dat dit dier alles kan wat de filmmaker heeft bedacht, maar waaraan in de postproductie meestal nog veel moet gebeuren

Wrap

Einde draaidag, Drehschluss

Wrapparty

Borrel ter afsluiting van de draaiperiode, shooting

Zomercliff

Laatste aflevering van het seizoen van een soap-serie, > ook cliffhanger

Zure-haringen-rapport

vero. Overzicht van alle verschenen recensies van een film met twee mogelijke eindconclusies: Verse vis (meer dan 60% postitieve recensies) of Rotte vis (minder dan 60% positieve recensies)